İnme (Felç) Geçirme Riskiniz Nedir?

İnme (felç) nedir? Belirtileri, nedenleri ve tedavi yöntemleri

İnme (felç) geçiriyorsanız hemen 112’yi arayın! İlk 4 saat tedavi için çok önemli!

İnme uyarılarını mutlaka ciddiye alın

İnme belirtileri aniden gelir ve kol, bacak veya yüzün bir kısmında uyuşukluk, güçsüzlük, yutma güçlüğü, baş dönmesi, konuşma ve başkalarını anlamada güçlük çekme, görme bozukluğu ve şiddetli baş ağrılarıyla kendini gösterir. 

STR olarak bilinen bu üçlü testi herkes uygulayabilir. Çevrenizde birinin inme geçirip geçirmediğini anlamak için yapılması gerekenler:
Smile: Kişiye gülümsemesini söyleyin.
Talk: basit bir cümle kurmasını söyleyin. Örneğin, ‘Elbisen çok güzel’
Raise: Kollarını yukarı kaldırmasını söyleyin.
Bunları yapamıyorsa kişinin felç geçirmekte olduğunu düşünerek hemen acil tıbbi yardım isteyin, 112‘yi arayın

• geçici görme bozuklukları
• tek tarafta ani görememe veya görme alanının daralması
• konuşmada bozukluk; ani gelişen hiç kelime çıkaramama
• anlamsız konuşma veya sarhoşvari konuşmalar
• konuşmada ya da anlamada güçlük
• vücudun bir yarısında ani kuvvet kaybı
• yüzde, kolda, bacakta uyuşukluk
• baş dönmesi, denge kaybı ya da açıklanamayan düşmeler
• başağrısı -şiddetli ve ani başlangıçlı
• yutma (yutkunma) güçlüğü
• bu belirtiler birkaç dakika içinde geçse bile önem taşır

Bunlara öncü belirtiler, geçici ataklar denir. Eğer önlem alınırsa kalıcı olmaktan kurtulup tedavi edilebilir. İnmenin belirtilerini tanımak son derece önemlidir ve hızlı eyleme geçmek için yüz, kol, konuşma, zaman (YKKZ) bilinmelidir.

İnmede ilk dört saat tedavi için hayati öneme sahip!

İnme nasıl ortaya çıkar?

Her yıl bin kişiden 7’si bu felaketle karşı karşıya. Ortaya çıkış nedenleri iki ana grupta toplanır. Birincisi tıkanma, beyne giden damarların veya beyinin içindeki damarların çeşitli şekillerde tıkanması veya daralması. İkinci ise beyin içinde meydana gelen kanamadır.

İnme nedenleri

• Tütün kullanımı: Tütün kan damarlarınıza zarar verir. Bu ise damarlarda tıkanıklıklara yol açarak inmeye neden olur. Sigara içmeyin ve ikincil maruziyetlerden kaçının.
• Diyabet: Diyabet hastası olmak inme riskinizi artırır çünkü beyin damarlarının hastalanmasına neden olur. Doktorunuzla diyabetinizin tedavisi için konuşun.
• Yüksek kolesterol: Yüksek kolesterol damar tıkanıklığı riskini artırır. Beyine giden bir atardamar tıkanırsa buna bağlı olarak inme gerçekleşebilir.
• Fiziksel hareketsizlik şişmanlık: Hareketsiz bir yaşam ve fazla kilolu olmak kalp damar hastalığı riskinizi artırır.
• Damar hastalıkları: Boynunuzdaki karotid atardamarları beyne giden kanın önemli bir bölümünü taşır. Damar duvarı içinden yağlı bir tabaka ile giderek ilerleyen bir şekilde zarar gören karotid damarı bir kan pıhtısı ile tıkanabilir. Bu da inmeye neden olur.
• Geçici iskemik atak (GIA): GIA’ların tanınıp tedavi edilmesi inme riskini azaltabilir. GIA inme benzeri belirtilere neden olur fakat bunların çoğu geçicidir. GIA’ nın belirtilerini bilin ve derhal acil tıbbi yardım isteyin.
• Atrial fibrillasyon ve diğer kalp hastalıkları: AF durumunda kalp boşlukları organize ve ritmik bir şekilde kasılmak yerine aynı bir jölenin titremesi gibi titrerler. Bu kanın kalp boşluğunda göllenmesine ve pıhtılaşmasına neden olur. AF inme riskinin beş kat artmasına neden olur. Diğer kalp hastalıkları olan insanlarında inme riskleri artmıştır.
• Bazı kan hastalıkları: Yüksek alyuvar miktarı pıhtı oluşumu ihtimalini artırarak inme riskini yükseltir. Orak hücreli kansızlık hastalığı hasta hücrelerin atar damar duvarlarına yapışarak tıkanıklığa neden olması nedeniyle inme riskini artırabilir.
• Aşırı alkol alımı: Kadınlar için ortalama bir kadeh ve erkekler için ortalama iki kadeh içkinin üzerinde içki tüketimi kan basıncını ve inmeye neden olabilir.
• Uyuşturucular: Damar içi madde kullanımı yüksek inme riski içerir. Kokain kullanımı da inmeyle ilişkilendirilmiştir. Bu maddeler çoğunlukla kanamalı inmelere neden olur.

Kolesterol nedir? Neden yükselir? Tedavisi ve iyi gelen yiyecekler

Beslenme tarzı bozuk olanlar, örneğin yağdan zengin beslenenler, sigara içenler, kilolu, diyabetik kişiler. Her yaşta olabilir. Ancak damarların tıkanma riski belirli yaşlardan sonra daha yüksektir. Sigara tüm damarları olduğu gibi beyin damarlarında da dönüşü olmayan bozukluklar, kalınlaşmalar, elastikiyetinin bozulması, plakların oluşmasına neden oluyor.

Beyin, vücudun yüzde 2’sini kaplar ama kanın yüzde 20’sini kullanır. Beyin 4 ana damardan beslenir. Bunların tıkanıklığı ya da daralması yüzde 50 – 60’a kadar kabul edilebilir bir oran. Ama yüzde 60’ı geçince tedaviye ihtiyaç var.

İnme tedavisinde inme ünitesinin rölü

Doğru beslenme ve hareket inme riskini önemli oranda azaltıyor!

İnme ünitesinde tedavi, akut inme hastalarında ölüm oranını azalttığı kanıtlanmış tek tedavi seçeneğidir. Aynı zamanda uzun süreli bağımlılığı azalttığı gösterilmiş tek girişimdir ve inme hastaların çoğunluğu bu girişimden yarar görmektedir. Bu nedenle, İÜ bakımı, inme hastalarının tedavisinde son derece önemlidir ve hastalık yükünü azaltıcı etkide bulunan tek akut inme tedavisidir.

Birtakım risk faktörleri önlenebilir. Genetik faktörlerin dışındaki sigara, yüksek tansiyon gibi pek çok hastalık için risk faktörü olan hepimizin bildiği başlangıçtaki risk faktörleri önlenebilir.

 İnmenin kesin tedavisi yoktur. Çok erken dönemde (ilk 3 saat) damar açıcı ilaç dışında geçici bulguları olan hastaların hızlı değerlendirilmesi ve tedavi edilmesi önem taşır.

İlk 3 saatte damar açıcı ilaç (tromboliz) hayat kurtarıcı olabiliyor.

Tansiyon neden yükselir, nasıl düşürülür? Hipertansiyon tehli midir?

Düzenli kontroller inme riskini azaltır

İnme hastalığının önlenmesinde ilk aşama inmeye dair risk faktörlerinin öğrenilmesidir. Bazı risk faktörlerini değiştirebilir veya tedavi edebilirsiniz.

Düzenli kontroller yaptırarak ve riskinizi bilerek, neleri değiştirebilirsiniz. Yüksek kan basıncı hem iskemik hem de hemorajik inmenin bir numaralı sebebidir.

Kan basıncı ne kadar yüksekse, inme riski de o kadar artmaktadır. Kan basıncınızı bilin ve en az 2 yılda bir kontrol ettirin.

İnmeden korunmak için bunları mutlaka yapın

• Bol bol su için. Günde 3 – 3,5 litre su içmek – özellikle 45 yaşından sonra- inme riskini azaltan basit bir önlem.
• Yüksek tansiyon, diyabet hastasıysanız veya yüksek kolesterole sahipseniz kişisel risk faktörlerini bilerek kontrol altına alın.
• Eğer damarsal bir hastalığınız varsa mutlaka her sene muhakkak check – up yaptırın.
• Düzenli egzersiz de dolaşımı hızlandırarak inme riskini azaltıyor.
• Tansiyonunuz düşük tutmak için sağlıklı bir beslenme düzenine sahip olun.
• Özellikle aritmi hastaları inme gelişim riskleri çok yüksek olduğundan ömür boyu kan sulandırıcı ilaç tedavilerine uymalıdır.

İnme ile ilgili rakamlar

• TÜİK verilerine göre 2014 yılında Türkiye’de 375 binden fazla kişi çeşitli hastalıklar nedeniyle hayatını kaybetti
• İnme ölüm nedenleri arasında kalp hastalıklarıve kanserden sonra üçüncü sırada…
• Ölümlerin yüzde 10’u inme nedeniyle gerçekleşti.
• Sadece 2014’te Türkiye’de 37 bin kişi inme yüzünden hayatını kaybetti.
• İnme, Türkiye’de kalıcı kısıtlılık sebepleri arasında birinci sıradadır.
• İnme geçirenlerin çoğunluğu akut dönemde hayatını kaybetmese de ciddi kısıtlılıklarla bazen yatağa bağlı kalarak yaşamak zorunda kalmaktadır.
• Türkiye’de yaşam süresinin son 10 yılda uzamasıyla daha fazla inmeyle karşılaşılacağı ön görülüyor.

Kaynak: 1- //www.tuik.gov.tr/HbPrint.do?id=18855(son ulaşılma tarihi 08/04/2015) 2- Reduce your risk of stroke if you have atrial fibrillation by Mayo Clinic. //www.mayoclinic.org/diseases-conditions/atrial-fibrillation/in-depth/stroke-risk-atrial-fibrillation/art-20118481

Источник: //www.medikalakademi.com.tr/inme-felc-nedir-belirtileri-nedenleri/

Felç (İnme) Belirtileri ve Tedavisi

Felç (İnme) Nedir? Beyne kan akımını sağlayan damarlardan birinin aniden tıkanmasıyla birlikte, beyne giden kan akımının gidişinin yavaşlaması veya durması sonucunda oluşan ciddi bir sağlık sorunudur. Ayrıca beyin damarlarından birinin ani şekilde yırtılarak, kanın beyin dokusu içine akması sebebiyle de meydana gelebilir ve bu durum beyin kanaması olarak adlandırılır.

Genetik yapının da etkisiyle damarlarda meydana gelen tıkanıklık, yapısal bozukluk ve sonradan oluşan hasarlar inmenin ortaya çıkışında çok önemli rol oynar. Kalp hastalıkları, hipertansiyon, kalp ritim bozukluğu, kanda yağ oranının artması, sigara kullanımı, aşırı alkol tüketimi ve vücutta dolaşan kanın akışkanlığının az olması felce zemin hazırlar.

Beyin, vücudun %2’sini kaplamakla birlikte kanın %20’sini kullanır. Beyin 4 ana damardan beslenir. Bunların tıkanıklığı veya daralması %50 ila 60’a kadar kabul edilebilir bir oran. Ancak bu oranın %60’ı geçmesi halinde tıbbi tedaviye ihtiyaç vardır. Beynin kansızlığa dayanma gücü 3 dakikadır. Ama en fazla ilk 3 saatte müdahale edilirse hastaların birçoğu kurtulabilir.

Felç Çeşitleri

İskemik ve hemorajik olmak üzere 2 temel inme çeşidi vardır. İskemik inmeye kan akışını durduran bir kan pıhtısı yol açar. Hemorajik inmede ise beyni besleyen kan damarları patlayarak beyin hasarına neden olur.

Ayrıca beyin dokusu ya da beyni çevreleyen zarların içinde kanama oluşabilir ve bu durum  subaraknoid kanama olarak ifade edilir. İnmelerin %80’i iskemik, %20’si ise kanamaya bağlı olarak meydana gelir. İskemik inmede hastaların %20’si, hemorajik inmelerde ise %50’si ilk 30 günde hayatını kaybetmektedir.

İlk defa iskemik inme geçiren bir hastada ikinci inme riski ilk ayda %5, bir senede %12, sonraki beş yıl boyunca yılda %5 oranındadır.

Felç Neden Olur?

Yüksek tansiyon, diyabet, kalp hastalıkları, yüksek kolesterol, sigara kullanımı ve geçici iskemik ataklar inmeye yol açan risk faktörleri arasındadır.

Daha az görülen  beyin kanamalarının en önemli sebebi ise kontrol altına alınamayan hipertansiyondur. Beynin damarlarındaki baloncuklar, damar yumakları gibi kalıtsal hastalıklar da beyin kanamalarına yol açabilir.

Beynin bir yerinde uzun süre sessiz kalan bu damar yumakları zaman içerisinde aniden kanayabiliyor.

Kan şekeri yüksekliği, kolesterol ve trigliserit fazlalığı diğer etkenler arasındadır. Atriyal fibrilasyonda, kalpten kopan pıhtılar beyin damarlarını tıkayarak inmeye neden olur. Atriyal fibrilasyon şeklinde kalp ritim bozukluğu olan bir kişinin, hayatı boyunca felç geçirme riski %30’dur.

Ayrıca, kanın pıhtılaşmasını sağlayan ilaç ve hastalıklar da risk faktörleri arasındadır.

Felç Belirtileri

İnme belirtileri genellikle aniden ortaya çıkar. Uyuşukluk, halsizlik, vücudun bir tarafında çökme, konuşmada ve başkalarını anlamada zorlanma, baş dönmesi ve şiddetli baş ağrılarına neden olur.

Beyinde ortaya çıkan hasarın yerine ve büyüklüğüne göre belirtiler farklılık gösterir. İnme, beynin hangi bölümünü tuttuysa, sorunlar vücudun o bölüm tarafından yönetilen kısımlarında kendini gösterir.

Vücudun yarısında uyuşukluk, güçsüzlük, konuşma, görme bozuklukları, dengesizlik, bilinç değişiklikleri, baş dönmesi, bulantı ve kusma gibi belirtiler görülür. Sol beyin yarıküresi etkilendiğinde konuşulanı anlayamama, konuşamama şeklinde sorunlar ve bellek bozuklukları oluşur.

Sağ beyin yarıküresi etkilendiğinde ise mekanı algılamada, giyinip soyunma gibi günlük aktivitelerde zorluklar oluşur. Beyincik etkilendiğinde denge ve koordinasyon zorlukları yaşanır.

İnme, beyinsapını etkilediğinde vücudun sağ ve sol tarafını beraber etkileyen felçler, solunum, yutma gibi işlevlerin kaybı ile yaşamsal riskler sözkonusu olur.

Ayrıca TİA (Transiyent İskemik Atak) denilen, kısa süren ve ardında kalıcı hasar bırakmayan küçük inmeler, çok önemli olmasına karşın genellikle fark edilmemektedir. Ancak bu geçici inme atakları gelecekteki önemli felçlerin habercisidir. TİA belirtileri de inmeyle aynıdır fakat bu bu belirtiler birkaç dakika ila birkaç saat sonra tamamen sona erer.

İnme Tedavisi

İnme şüphesiyle hastaneye getirilen hasta için önce, sorunun pıhtıdan mı yoksa kanamadan mı kaynaklandığını belirlenir. Kanamalı hastaya pıhtılaşmayı artırarak kanamanın durmasını sağlayacak tedavi ya da ameliyat uygulanır.

Pıhtı durumunda ise hasta ilk 2 saatte hastaneye getirilebilirse pıhtı eritici tedavi uygulama şansını yakalayabilir.

Trombolitik tedavi denilen bu yöntemde rt-PA adlı pıhtı eritici ilaç toplardamara verilir. İlaç damar içindeki pıhtıyı eriterek ve tıkanıklığı açar.

Ancak, 3 saati geçen vakalarda kanama oluşabileceği için çok geç kalınmış olunur ve bu yöntemi uygulamak mümkün olmaz.

Yukarıda yeralan metin haber ve bilgi amaçlı hazırlanmış olup, hekimin uygulayacağı teşhis ve tedavisinin yerine geçmez. Herhangi bir tedavi sürecine başlamadan önce mutlaka sağlık uzmanının görüş ve onayı alınmalıdır.

Источник: //www.beslenmedestegi.com/hastaliklar/felc-belirtileri

İNme sonrası nöbetler hakkında ne bilmeniz gerekenler

Genel Bakış

İnme ve nöbet arasındaki bağlantı hakkında daha fazla bilgi edinmek için okumaya devam edin

Türler İnme sonrasında nöbet geçirme olasılığı nedir?

İki farklı vuruş türü hemorajik ve iskemiktir Hemorajik vuruşlar beyindeki veya çevresinde kanamanın sonucu olarak ortaya çıkar ve iskemik vuruşlar bir resu olarak ortaya çıkar Bir kan pıhtısı veya beynin kan akışının olmaması. Hemorajik inme geçirenler, inme sonrası iskemik inme geçiren insanlara nazaran nöbet geçirme olasılıkları daha yüksektir. Beyin serebral korteksinde inme meydana gelirse nöbet riski yüksektir.

İstatistikler İnme sonrası yaygın nöbetler nasıl olur?

İnme sonrası nöbet riski, inmeden sonraki ilk 30 günde en yüksek risktir. İnsanın yaklaşık yüzde 5'inde felç geçiren birkaç hafta içerisinde nöbet geçirilecek. Şiddetli inme, kanama sonucu felç veya serebral korteksi ilgilendiren bir inmeden 24 saat içinde akut nöbet geçirme olasılığınız daha yüksektir.

Bazen inme geçiren bir kişide kronik ve tekrar eden nöbetler olabilir. Epilepsi teşhisi konabilirler.

Semptomlar Nasıl bir nöbet geçirdiğini nasıl anlarsın?

Kırk farklı nöbet türü var. Belirtileriniz, nöbetinizin türüne göre değişir.

En yaygın nöbet türü ve en çarpıcı görünüm, genelleştirilmiş bir nöbettir. Genelleşmiş nöbet belirtileri şunları içerir:

kas spazmları

• karıncalanma hissi
• titreyerek
• bilinç kaybı
• Diğer nöbet belirtileri:

karışıklık

• değişen duygular > işlerin koku alma, ses çıkarması, bakması, tadması veya hissetme biçiminde değişiklikler
• kas kontrolünde bir kayıp
• mesane kontrolü kaybı
• Doktorunuz Ne zaman doktorunuza bakmalısınız?
• Eğer nöbet geçiriyorsanız derhal doktorunuza bildirin. Doktorunuz, nöbetinizin etrafındaki koşulları bilmek isteyecektir. Nöbet anında biriniz yanındaysa, onlardan şahit olduklarını tanımlamalarını isteyin, böylece bu bilgileri doktorunuzla paylaşabilirsiniz.

Nasıl nöbet geçiren birine yardım etmeye çalışıyorsunuz?

Eğer nöbet geçiren birini görürseniz, şunları yapmalısınız:

Nöbet geçiren kişiyi yanına koyun veya yuvarlayın. Bu boğulma ve kusmayı önlemeye yardımcı olacaktır

Beynindeki daha fazla yaralanmayı önlemek için başlarının altında yumuşak bir şeyler koyun.

• Boynunun etrafında sıkı görünen giysileri gevşetin.
• Kendilerini incitme riski altında olmadıkları sürece hareketlerini kısıtlamayın.
• Ağzına bir şey koymayın.
• Nöbet sırasında temas edebilecekleri keskin veya katı nesneleri çıkarın.
• Nöbetin sürdüğüne ve ortaya çıkacak herhangi bir belirtiye dikkat edin. Bu bilgi, acil personelin uygun tedaviyi sağlamasına yardımcı olacaktır.
• Nöbet geçirene kadar nöbet geçiren kişiyi terk etmeyin.
• Birisi uzun süreli nöbet geçirir ve bilinç kazanmazsa, bu hayatı tehdit eden bir acildir. Acil tıbbi yardım isteyin.
• Görünüm Görünüm nedir?

İnme sonrası bir nöbet geçirdiyseniz, epilepsi geliştirme riski yüksektir. İnme geçirmenizin üzerinden 30 gün geçmişse ve nöbet geçirmemişseniz, epilepsi bozukluğu geliştirme şansınız düşük.

Ancak, inme iyileşmesinden sonra hala bir aydan uzun süren nöbetler geçiriyorsanız epilepsi için daha yüksek bir risk altındasınız. Epilepsi nörolojik sistemin bir bozukluğudur.

Epilepsili kişilerin herhangi bir nedene bağlı olmayan tekrarlayan nöbetler vardır.

Eğer nöbet geçirmeye devam ederseniz, ehliyetinize kısıtlamalar koyabilirsiniz. Bunun nedeni, sürüş sırasında bir nöbet geçirmenin güvenli olmadığını göstermektedir.

Önleme Bugün neler yapabileceğinizi

Nöbet riskinizi azaltmak için şu ipuçlarını takip edin:

Sulu kalınız.

Kendinizi aşırı avlamaktan kaçının.

• Sağlıklı bir ağırlık kazanın.
• Gıdaları besin maddelerinde yüksek tutun.
• Eğer reçeteli nöbet ilaçları alıyorsanız, alkol kullanmayın.
• Sigara içmekten kaçının.
• Nöbet geçirme riski altında olan biri, nöbet geçirmeniz durumunda sizi güvende tutmanıza yardımcı olabilir:
• Yüzme veya yemek yiyorsanız, bir arkadaşınıza veya ailenizden birinin katılmasını isteyin. Mümkünse, sizi riskiniz azalana kadar nereye götürmeniz gerektiğini kendilerine sorun.

Arkadaşlarınızı ve ailenizi nöbetler hakkında eğitin, böylece nöbet geçirmeniz durumunda sizi güvende tutmalarına yardımcı olabilirler.

• Nöbet riskinizi azaltmak için yapabileceğiniz şeyler hakkında doktorunuzla konuşun.
• Doktor, nöbet riskini azaltmaya yardımcı olması için nöbet önleyici ilaçlar reçete edebilir. Doktorunuzun talimatlarını izleyin ve tüm ilaçları reçeteli gibi kullanın.
• Doktorunuz vagus sinir stimülatörünü (VNS) önerebilir. Buna bazen beyniniz için kalp pilleri denir. VNS, doktorunuzun cerrahi olarak boynunuzdaki vagus sinirine bağladığı bir pil ile çalıştırılır. Sinirlerinizi uyarmak ve nöbet riskinizi azaltmak için dürtü gönderir.

Herhangi bir tedavi uygulanmazsa, doktorunuz ameliyatı düşünerek sizinle konuşabilir.

Источник: //tr.medic-life.com/what-you-should-know-about-post-stroke-seizures-9537

Felç (inme) nedir? Felç belirtileri, nedenleri ve tedavisi

Felç, diğer adıyla inme, beynin herhangi bir kısmına sağlanan kan akışının kesilmesi sonucu oluşan, hayatı tehdit eden bir sağlık durumudur. Beyne giden kan akışı kesildiğinde beyne oksijen gitmez ve beyin hücreleri ölmeye başlar.

Beyin hücreleri felç esnasında öldüğünde, beynin etkilenen kısmındaki fonksiyonlarda bozukluklar (hafıza kaybı ya da kas kaybı gibi) yaşanabilir. Felç çok ciddi bir sağlık durumudur ve derhal acil yardım gerektirir.

Hasta ne kadar kısa sürede tedavi edilirse, beyin hasarı riski o kadar azalmaktadır.

Her hasta felçten farklı etkilenebilir, bu durum beynin hangi kısmının felçten etkilendiğiyle alakalıdır. Örneğin hafif şiddetli, beynin küçük bir kısmında yaşanılan bir felç kişide yalnızca geçici kol ya da bacak kası zayıflığına yol açabilir.

Ancak daha şiddetli felçler yaşayan insanlarda kalıcı inme (vücut fonksiyonlarında kalıcı bozukluklar) ya da konuşma kaybı görülebilir.

Bazı hastalar felçten tamamıyla iyileşebilir ancak felç geçirenlerin 3’te 2’sinden fazlası çeşitli sakatlıklar yaşar.

Felç belirtileri nelerdir?

Felç belirtileri beyin tarafından kontrol edilen vücut kısımlarında görülür.

Bu belirtilerin bazıları şunlardır:

• İnme
• Kol, bacak, yüz ve özellikle vücudun tek tarafında hissizlik ya da zayıflık
• Konuşmada ve anlamada zorluk çekme
• Sersemlik
• Dil tutulması
• Tek gözde ya da her iki gözde görmede zorlanma, göze perde inmesi, bulanık görme ya da çift görme
• Yürümede zorlanma
• Denge ya da koordinasyon kaybı
• Baş dönmesi
• Ani gelişen, sebebi bilinmeyen şiddetli baş ağrısı

Bu belirtiler görülürse hiç vakit kaybetmeden ambulans çağrılmalıdır. Hasta ne kadar erken hastaneye ulaştırılırsa hayatta kalma ve hasar görmeme şansı o kadar artacaktır. Geç kalınırsa felç ölüme bile sebep verebilir.

Felç neden olur?

Beyninize giden kanın bir şekilde kesilmesi ya da beyne giden kan miktarının aniden azalması felce sebep olmaktadır. Bu durum beyne oksijen gitmesini engelleyerek beyin hücrelerinin ölmesine yol açar.

Felcin sebebi atardamar tıkanması (iskemik felç) ya da beyindeki kan damarlarının sızıntı yapması, yırtılması (hemorajik felç) olabilir. Bazense beyne giden kan geçici süreliğine kesilebilir (geçici iskemik atak).

Felç çeşitleri nelerdir?

1) İskemik felç

Felç vakalarının yaklaşık yüzde 85’ini iskemik felçler oluşturmaktadır. İskemik felcin sebebi beyne giden atardamarın daralması ya da tıkanmasıdır, bu durum da kan akışının ciddi ölçüde azalmasına (iskemi) ve dokunun yeterince kan alamamasına yol açar.

İskemik felcin en bilindik iki çeşidi şu ikisidir:

• Trombotik felç.Trombotik felcin sebebi, beyne kan akışı sağlayan atardamarların birinin içinde kan pıhtısı (trombus) oluşmasıdır. Kan pıhtısının sebebi, atardamarlarda biriken ve kan akışının azalmasına yol açan bir yağ birikintisi (plak) ya da atardamarda gelişen başka bir durum olabilir.
• Embolik felç.Embolik felcin sebebi, genellikle kalpten gelen bir kan pıhtısı ya da herhangi bir cismin beyin atardamarlarını tıkaması ya da daraltarak kan akışını azaltmasıdır. Bu çeşit bir kan pıhtısının damarı tıkamasına emboli denir.

2) Hemorajik felç

Hemorajik felç, beyindeki kan damarlarının sızıntı yapması ya da yırtılması sonucu oluşur. Beyin kanaması (hemoraj, kan damarlarını etkileyen birçok durumdan kaynaklı olabilir; örneğin yüksek tansiyon (hipertansiyon), antikoagülan (kanın pıhtılaşmasını önleyen, kan sulandırıcı) ilaçların fazla kullanımı ya da kan damarlarının duvarlarındaki zayıf noktalar (anevrizmalar).

Nadir de olsa beyin hemorajlarının sebebi, doğumdan itibaren kişide olan, anormal bir şekilde ince olan kan damarlarının bir araya gelip küme oluşturması ve bu kümenin yırtılması (arteriovenöz malformasyon) olabilir.

Hemorajik felç çeşitleri aşağıdaki gibidir:

• İntraserebral kanama.İntraserebral kanamada, beyindeki bir kan damarı patlar ve etrafındaki beyin dokusuna sızıntı yapar, bu da beyin hücrelerinin ölmesine sebep olur. Yüksek tansiyon, kafa travmaları, damar anomalileri, kan sulandırıcı ilaçların kullanımı gibi durumlar intraserebral kanamaya sebep olabilir.
• Subaraknoid kanama. Subaraknoid kanamada, beyne yakın bir yüzeydeki atardamarların biri patlar ve beyin yüzeyi ile kafatası arasındaki boşluğa sızıntı yapar. Bu kanama genellikle ani gelişen, çok şiddetli baş ağrısı ile kendini belli eder.

Subaraknoid kanamanın sebebi genellikle, beyin atardamarlarında anevrizma adı verilen küçük bir kesecik ya da baloncuk şeklinde bir çıkıntının meydana gelmesi ve bu çıkıntının patlamasıdır. Kanamadan sonra beyindeki kan damarları düzensiz bir biçimde genişleyebilir ya da daralabilir, bu da beyin hücrelerinde hasara sebep olur.

3) Geçici iskemik atak

Mini inme olarak da bilinen geçici iskemik atak, beyne giden damarlardaki kan akışının geçici olarak azalması ya da kesilmesidir. Bu da geçici süreli iskemiye sebep olur. Buna geçici gelç de denebilir. Geçici felç belirtileri felç belirtilerini andırır ancak kısa sürer. Geçici iskemik ataklar genellikle beş dakikadan az sürer. Bu tür felçlerde kalıcı hasar görülmez çünkü tıkanma geçicidir.

Ancak geçici iskemik atak kesinlikle hafife alınmamalıdır ve semptomlar belirir belirmez derhal acil yardım alınmalıdır. Geçici iskemik atak geçirmek, gelecekte felç geçirme riskinizi artırır.

Hangi durumlar felç riskini artırır?

Felç riskini artırabilen birçok durum bulunmaktadır. Bunlardan bazıları aynı zamanda kalp krizi riskini de artırabilir.

Felç riskinizi artırabilecek risk faktörlerinden bazıları şunlardır:

• Fazla kilolu ya da obez olmak
• Fazla hareketsiz yaşamak
• Alkol bağımlılığı ya da fazla alkol tüketimi
• Kokain ve metamfetamin gibi uyuşturucular kullanmak
• Yüksek tansiyon
• Sigara kullanmak ya da pasif içicilik
• Yüksek kolesterol
• Diyabet
• Obstrüktif uyku apne sendromu
• Kalp ve damar hastalıkları (kalp yetmezliği, kalp enfeksiyonu vs.)
• Aile bireylerinden biri ya da birkaçında felç ya da kalp krizi geçmişi bulunması
• 55 yaş ve üzerinde olmak
• Erkek olmak (kadınlara göre erkekler daha çok felç geçirmektedir)

Felç tedavisi

Zamanında ve uygun şekilde yapılan felç tedavisi kalıcı hasarları ve sakatlıkları önleyerek hayat kurtarabilir. Felç için uygulanan tedavi felcin türüne göre (iskemik felç ya da hemorajik felç) belirlenir.

Tedavide genellikle hastaya bir ya da birkaç değişik ilaç verilir, ancak bazı hastalara cerrahi müdahalede bulunmak gerekir. Felç için uygulanan tedavi yolları aşağıdaki gibidir:

1) İskemik felç tedavisi

Eğer hasta iskemik felç geçirmişse bir dizi ilaçlar kullanılarak felcin tedavi edilmesi ve tekrar etmesinin önlenmesi mümkün olabilir. İlaçların bazıları hemen kullanılmaya başlanmalı ve yalnızca kısa bir süreliğine tüketilmelidir. Bazı ilaçlar ise felç tedavi edildikten sonra kullanılmaya başlanmalı ve uzun süre tüketilmelidir.

a) Tromboliz

İskemik felç tedavisinde genellikle alteplaz adı verilen bir ilaç enjeksiyon yöntemi ile uygulanır. Bu ilaç kan pıhtılarını çözerek beyne giden kan akışını düzenlemektedir. Bu çeşit pıhtı eritici ilaç tedavisine tromboliz denmektedir.

Alteplaz genellikle felç meydana gelir gelmez kullanılır. Felçten 4,5 saat sonrasına kadar kullanılır ve bu süreden sonra kullanılması pek önerilmez. Bu tedavinin uygulanması için hastaya beyin taraması yapılması ve felcin iskemik atak kaynaklı olduğunun kesin olarak tespit edilmesi gerekir çünkü hemorajik felçlerde bu ilaç kullanılırsa durumu daha çok kötüleştirecektir.

b) Trombektomi

Trombektomi yalnızca, beyindeki büyük atardamarlardan birinde meydana gelen kan pıhtılarından kaynaklanan iskemik felçlerin tedavisinde uygulanabilmektedir. Felçten hemen sonra uygulanması gerekir.

Bu yöntemde atar damarlardan birine bir kateter sokulur, bu katater genellikle kasıktan sokulur. Kateter aracılığıyla küçük bir cihaz, beyindeki artere ulaştırılır. Bu cihazla beyindeki kan pıhtısı yok edilir ya da cihaz tarafından emilir. İşlem, lokal ya da genel anestezi ile uygulanabilir.

c) Antiplatelet ilaçlar

Birçok hastaya düzenli olarak belirli dozda aspirin önerilir. Aspirin, ağrı kesici olduğu gibi aynı zamanda antiplatelet bir ilaçtır, yani yeniden kan pıhtısı oluşma riskini azaltmaktadır. Aspirinin yanı sıra clopidogrel ve dipyridamole adındaki ilaçlar da aynı şekilde kullanılabilir.

d) Antikoagülan ilaçlar

Antikoagülanlar kanın kimyasal yapısını pıhtılaşmayı önleyecek şekilde değiştirerek kan pıhtılarının oluşmasını engellerler. Bazı hastalara antikoagülan ilaçlar önerilebilir. Warfarin, apixaban, dabigatran, edoxaban ve rivaroxaban gibi ilaçlar uzun süreli kullanılan antikoagülan ilaçlardır.

Aynı zamanda heparin denilen koagülan ilaçlar da mevcuttur, bu ilaçlar sadece enjeksiyon yoluyla uygulanır ve kısa süreli kullanılırlar.

Antiokagülan ilaçlar aşağıdaki durumlarda tavsiye edilir:

• Eğer atriyal fibrilasyon adında düzensiz kalp atışına ve kan pıhtısına yol açan bir duruma sahipseniz
• Daha önce kan pıhtısı yaşadıysanız
• Bacağınızı kullanmanızı engelleyen bir felç yaşadıysanız ve bu felce bağlı bacak damarlarınızda kan pıhtısı oluştuysa

e) Antihipertansif ilaçlar

Eğer tansiyonunuz çok yüksekse bu ilaçları kullanmanız önerilebilir. Bu ilaçlar tansiyon düşürücü ilaçlardır.

f) Statinler

Eğer kanınızdaki kolesterol oranı çok yüksekse statin adı verilen ilaçları kullanmanız gerekebilir. Statinler, karaciğerde kolesterol üretimini sağlayan bir enzimin üretimini engelleyerek kanınızdaki kolesterol seviyesini düşürürler. Bu ilaçları kolesterol seviyeniz çok yüksek olmasa da gelecekte felç riskini azaltmaya yardımcı olması için kullanmanız gerekebilir.

g) Karotis endarterektomi (şah damarı ameliyatı)

Bu cerrahi müdahale de karotis endarterektomi adı verilen bir ameliyat tekniği ile gerçekleştirilir. Bu ameliyatta cerrah hastanın şah damarında bir kesik atıp içerideki yağ birikintisini dışarı çıkarır.

2) Hemorajik felç tedavisi

İskemik felçlerde olduğu gibi, hemorajik felç geçiren hastalarda da tansiyonun düşürülmesi ve gelecekte yaşanacak felçlerin önlenmesi için ilaç kullanımı önerilebilir. Eğer hasta hemorajik felç geçirmeden önce antikoagülan ilaçlar kullanıyorsa, ilacın etkilerini tersine çevirmek için ve gelecekte meydana gelecek beyin kanamalarını önlemek için tedaviye ihtiyaç duyabilir.

a) Ameliyat

Bazı durumlarda beyindeki kanın dışarı çıkarılması ya da beyindeki patlayan kan damarlarının onarılması için acil ameliyat gerekebilir. Bu işlem genellikle kraniotomi adı verilen bir cerrahi prosedür ile gerçekleştirilir.

Kraniotomi esnasında, kafatasının bir kısmı kesilerek çıkartılır ve cerrah, kanamaya yol açan soruna ulaşabilir. Hasarlı beyin damarları onarılır ve kan pıhtılarının olmadığından emin olunur. Kanama durdurulduktan sonra kafatasının kesilen kısmı genellikle metal bir levha ile değiştirilir.

b) Hidrosefali için ameliyat

Hemorajik felçlerden sonra gelişebilen bir komplikasyon olan hidrosefalinin tedavisinde de ameliyat gerekebilir. Felç sonucu serebrospinal (beyin-omurilik) sıvının beyindeki odacıklarda toplanması durumuna hidrosefali denir ve bu durum baş ağrısı, sersemlik, kusma, mide bulantısı, denge kaybı gibi sorunlara yol açar.

Hidrosefali ameliyat ile tedavi edilebilir. Ameliyatla beyne sentetik bir tüp yerleştirilir ve sıvının düzgün bir şekilde dışarı akıtılması sağlanır.

Felç geçiren hastaya ilk müdahale nasıl yapılır?

Öncelikle felç semptomlarını bilmek gerekir. Bir kişinin felç geçirdiğinden şüpheleniyorsanız o kişiye gülümsemesini, basit bir cümle kurmasını, kollarını yukarı kaldırmasını söyleyin. Eğer karşınızdaki kişi bunları yapamıyorsa felç riski var demektir ve bu durumda derhal 112 aranmalı ve ambulans çağrılmalıdır.

Semptomların başladığı an, saat ve dakika olarak bir yere not edilmelidir. Bu, pıhtı eritici ilaçların doğru bir biçimde uygulanabilmesi için son derece önemlidir çünkü bu ilaçlar semptomlar başladıktan 4,5 saat içerisinde kullanılmalıdırlar.

Felç şüphesi bulunan kişiye herhangi bir yiyecek ya da ilaç verilmemelidir. Bu kişilere aspirin gibi ilaçlar vermek durumun daha da kötüleşmesine yol açabilir.

Sakin kalınmalıdır. Eğer karşınızdaki kişinin felç geçirdiğinden şüpheleniyorsanız sakinliğinizi korumalı ve karşınızdaki kişiyi ambulans gelene kadar sakin tutmaya çalışmalısınız.

Felç kemik hastalığı mıdır?

Hayır. Felç, beyne giden damarlarda kan akışının kesilmesi ya da azalmasına bağlı bir durumdur.

Kaynaklar:

//www.healthline.com/health/stroke#overview1

Источник: //www.mailce.com/felc-inme.html

FELÇ BELİRTİLERİ NELERDİR?

Felç sağlık sorunu, özellikle günümüzde birçok kişinin başına gelmekte olan rahatsızlıkların başında gelmektedir.

Felç oluşumundaki etkenler, belirtileri nelerdir ve olası bir felç durumunda sizin ve çevrenizdekilerin neler yapması gerektiğini yazımızın devamında bulabilirsiniz.

Yazımızın devamında sizlere verecek olduğumuz bu bilgiler yardımı ile sizlerde bu konu hakkında daha bilinçli bir şekilde hareket edebilirsiniz.

Yazımızda bilgilere başlamadan önce, ilk olarak, felç rahatsızlığın ciddi bir rahatsızlık olduğunu ve ölümle sonuçlanabileceğinin bilgisini verelim. Felç belirtisi gösteriyor ya da çevrenizdeki birisi bu rahatsızlığı gösteriyor ise, vakit kaybetmeden en yakın hastaneye giderek tıbbi bir yardım almanız gerekmektedir.

Felç rahatsızlığı, paralizi veya pleji olarakta adlandırılmaktadır. Felç kısaca, kaslarınızda ve sinirlerinizde meydana gelen bozukluklar sebebiyle hareket edememezlik durumudur. Felç durumu beyninizin bir bölümüne kan gitmemesi sonucunda meydana gelmektedir.

Felç hayatı tehdit eden bir durumdur ve belirtilerine sahip olan kişi ne kadar kısa süre içerisinde hastaneye götürülür ise, kişilerde daha az hasar gerçekleşecektir.

Felç Nedenleri Nelerdir?

Beynine kan gitmemesi ile birlikte, beyninizde bir şok durumu meydana gelmektedir. Bu durum ise, beyninizi besinlerden ve oksijenden yoksun bırakır. Böylelikle beyniniz işlevlerini gerçekleştiremeyerek bir nevi ölüm çağrısı yapmaktadır. Felç, engellenen bir arterin (iskemik inme) ya da bir kan damarının (hemorajik inme) sızıntı veya patlaması sonucu oluşabilmektedir.

Felçin 2 farklı türü bulunmaktadır. Bunlardan birisi iskemik felç, bir diğeri ise hemorojik felçlerdir. Bu 2 farklı felç şekli beyninizi farklı şekillerde etkilemektedir.

İskemik Felçler

Bu felç riskinde en önemli faktör yaştır. Bunların dışında aşağıda sizlere verecek olduklarımız daha fazla risk altında olmaktadırlar;

• Sigara kullanan kişiler
• Yüksek tansiyon sorunu olan kişiler
• şişmanlık
• Yüksek kolestrol seviyeleri
• Diyabet
• Aşırı alkol tüketimi

İskemik felce neden olan bir başka neden ise, düzensiz kalp atışlarıdır. Bu düzensiz kalp atışları da kanın pıhtılaşmasına neden olmaktadır.

Hemorajik Felçler

Bu felç türü aynı zamanda, beyin kanamaları ve intrakranial kanamalar olarak da bilinmektedir. Hemorajik inmeler, iskemik inmelere göre daha az oranda görülmektedir. Kafatasının içindeki bir damarın patlaması sonucunda oluşmaktadır. Bu da beyin içinde kanamalara yol açmaktadır.

Hemorajik felçlerin ana sebebi olarak, yüksek kan basıncı sayılmaktadır. Yüksek kan basıncı sonucunda beyindeki damarlar zayıflar ve koparlar. Yüksek kan basıncında neden olan faktörler ise şöyledir;

• Şişmanlık
• Aşırı alkol tüketimi
• Sigara kullanımı
• Egzersiz yapmama
• Kan basıncında geçici bir artışa neden olan stres

Hemorajik felç bir kan damarının, bir balon benzeri genişlemesi ve yırtılması sonucu olarak ortaya çıkabilmektedir.

Felç Belirtileri Nelerdir?

Felç geçiren kişi için ilk yapmanız gereken o kişiyi hastaneye götürmek olacaktır. Bu süre zarfı içerisinde hastanın hal ve durumlarını dikkatlice incelemeniz gerekmektedir. Felç belirtileri ise şöyledir;

1.Konuşma ve Anlamada Sorun

En önemli belirtisi olarak kişiler felç geçirdikleri sırada konuşma zorluğu çekmektedirler. Ayrıca kendilerine sorulan basit soruların bile cevaplarını verememektedirler.

2.Uyuşma

İkinci en büyük belirti ise kişinin vücudunun belirli bölgelerinin uyuşmaya başlamasıdır. Bu aşamada felcin, beynin hangi tarafı etkilediğinin önemi büyüktür. Oluşan bu uyuşma ile kişiler özellikle kol ve bacaklarını hareket ettirmede zorluk yaşamaktadırlar. Örneğin, kişiler gülümsemeye çalıştıkları zaman, ağızlarının bir kısmında kayma meydana gelmektedir.

3.Görme Sorunları

Bir diğer belirti ise yaşanan ani görme sorunlarıdır. Bu durumda kişiler bulanık görmeye başlayabilir veya bazı kişilerde bazı cisimleri karaltı şeklinde görmeleri gerçekleşmektedir.

4.Baş Ağrısı

Oluşan baş ağrısı, beyin damarlarınızda oluşan sorunlardan dolayı kaynaklanmaktadır. Ayrıca bu şiddetli baş ağrısının yanı sıra kusma veya geçici bilinç kaybı da eşlik edebilir.

5.Yürüme Sorunları

Son belirti olarak ise, kişinin vücudunda oluşan uyuşma ve benzeri belirtiler yüzünden yürüme yetisinin kaybıdır. Ani baş dönmeleri, koordinasyon kaybı ve denge kayıpları sebebi ile kişiler yürümede zorluk çekmektedirler.

6.Diğer Belirtiler

Bunların yanı sıra, bazı kişilerde aşağıda verecek olduğumuz belirtiler de görülmektedir;

• Yutkunmada zorlanma
• Bilinçte meydana gelen karışıklık

Bunlara ek olarak ise, kişiler bazen mini felç adını vermiş olduğumuz, felç durumuna da maruz kalabilmektedirler. Bu mini felçler tamamen normal felç belirtilerine sahip olmaktadır.

Tek farkı ise, belirtiler dakikalar ve saatler arasında kaybolmaktadır. Bu mini felç ile, damarlarınızda bir sorun olduğunu ve olası bir felç riski altında olduğunuz anlaşılmaktadır.

Ciddi bir uyarı olarak kabul edilen mini felçler, asla ihmal edilmemelidir.

Kimler Risk Altındadır?

Felç olmanızı arttıran bazı durumlar bulunmaktadır. Bunlar ise şöyledir;

1. Yaş: Eğer 65 yaş ve üstünde iseniz, felç geçirme riskiniz diğer insanlara oranla daha fazladır.
2. Aile geçmişi: Ailenizde ve akrabalarınızda daha öncesinde felç geçirmiş olan birileri var ise, risk altındasınızdır.
3. Tıbbi geçmişiniz: Hayatınızda, kalp krizi veya mini felç gibi rahatsızlıklar ile karşılaştıysanız, felç geçirme riskiniz oldukça fazladır.

Birçok durumda hayatınızda yapacak olduğunuz değişiklikler ile birlikte, yüksek tansiyonun oluşumunu engellerseniz, felç durumundan kurtulmanız mümkün olacaktır. Bu, sağlıklı bir diyete sahip olmayı, düzenli egzersiz yapmayı, sigarayı bırakmayı ve alkol alım miktarını azaltmak gibi şeyler içerir.

Felç Tanısı Nasıl Konur?

Felç tanısında ilk olarak fiziksel bir muayene edilir, ardından ise beyin görüntüleri incelenerek tanı konulmaktadır. Bu durumda ise, kan testleri, nabız kontrol ve kan basıncı ölçümü, kolesterol ve kan şekeri düzeylerini belirlemek gibi testler yapılmaktadır. Bu aşamada yapılan tanı işlemleri şöyle olmaktadır;

Şüpheli felçli kişi 24 saat içinde beyin taraması altına alınmalıdır. Şüpheli bir felç geçirdiyse, kişilerin beyinlerini değerlendirmek için kullanılan iki ana tarama türü vardır, bunlardan biri (BT) tarama bilgisayarlı tomografi ve bir diğeri ise manyetik rezonans görüntüleme (MRG)’dir.

1. CT taramaları: BT taraması gibi bir X-ray ile, doktorunuz herhangi bir sorun alanları belirlemek için beynin daha ayrıntılı, üç boyutlu resmini oluşturarak, birden çok görüntü kullanarak tanı koymaktadır.
2. MRI taramaları: MRI taraması vücudunuzun içinin detaylı bir resmini elde etmek için, güçlü bir manyetik alan ve radyo dalgalarını kullanır.

Bu testlerden biri yutkunma durumunuza göre yapılmaktadır.

Test basittir. Kişinin su içmesi için birkaç çay kaşığı su verilir. Kişiler herhangi bir boğulma veya öksürük olmadan suyu yutabilir ise bir sorun yoktur.

Herhangi bir zorlu yutma varsa, bunlar daha ayrıntılı bir değerlendirme için konuşma ve dil terapistine se edilecektir.

Kalp ve kan damarları ile ilgili daha testler felce neyin neden olduğunu doğrulamak içindir. Yapılan testler ise şunlardır;

1. Karotis ultrason
2. Ekokardiyografi

Felç Tedavisi Nasıl Olur?

Felç tedavisinde, felcin oluştuğu şekle göre değişmektedir.

1. Tromboliz
2. Antitrombositer
3. Antikoagülanlar
4. Antihipertansifler
5. Statinler
6. Karotis endarterektomi

1. Cerrahlık operasyon
2. Hidrosefali için cerrahi operasyon

Felç geçiren bir kişi ayrıca psikolojik olarak oldukça kötü etkilenmektedir. Ayrıca felç sonrasında aşağıda sizlere verecek olduğumuz sorunlar oluşmaktadır;

• Bilişsel darbe
• Hareket sorunları
• Yürüme sorunları
• İletişim sorunları
• Yutma problemleri
• Görsel sorunlar
• Mesane ve bağırsak kontrolü

Felcin Önlenmesi için Neler Yapılması Gerekmektedir?

Felcin önlenmesi için veya tekrar edilmesinin önlenmesi için bazı önlemler alabilirsiniz. Bunlar ise şöyledir;

1. Düzenli yemek planı ve diyet.
2. Egzersiz
3. Sigara tüketiminin bırakılması gerekmektedir.
4. Alkol tüketiminin azaltılması, mümkünse bırakılması.
5. Yüksek tansiyon kontrolü
6. Yüksek kolesterol kontrolü
7. Bunlara ek olarak doktorunuzun sizlere vermiş olduğu ilaçları da düzgün ve zamanında kullanmaya dikkat etmeniz gerekmektedir.

Источник: //evdesifa.com/felc-belirtileri-nelerdir/